Chuẩn bị tốt việc thờ cúng gia tiên giúp cho gia đình yên ấm, khỏe mạnh, công việc thuận lợi. Thờ cúng tổ tiên không chỉ là công việc của bậc cha mẹ mà còn là trách nhiệm của con cái với lòng thành hướng về tổ tiên. Đây là phong tục lâu đời của người Việt Nam vẫn luôn được gìn giữ và duy trì cho đến hiện tại.
Với mỗi vùng miền khác nhau, hành lễ thắp hương hay những nghi thức lại có phần khác nhau.
Ý nghĩa của việc thắp hương trong nhà
Thắp hương là hành động thể hiện lòng thành kính của con người với thế giới tâm linh và ông bà tổ tiên. Việc thắp hương mang ý nghĩa gửi lời nguyện cầu của mỗi người đến với ông bà, thần linh để được bảo vệ và thuận lợi trong công việc cũng như cuộc sống. Có rất nhiều câu chuyện tâm linh được dân gian truyền miệng để nói về sự cần thiết của việc thắp hương và phong tục thờ cúng tổ tiên. Ngay từ những đứa trẻ nhỏ, khi bắt đầu biết đến thế giới xung quanh cũng được cha mẹ dạy dỗ về việc bày tỏ sự thành kính với ông bà, tổ tiên. Dạy cho cách cúi lạy đúng khi thắp hương dâng lên ông bà, tổ tiên.
Thắp hương trong nhà thường bao gồm việc thắp hương cho Phật, bàn thờ mẹ Quan Âm, bàn thờ ông bà tổ tiên, bàn thờ thần Tài, Thổ Địa. Mỗi loại bàn thờ lại có hình thức thắp hương riêng, mang ý nghĩa riêng.
Thứ tự thắp hương chuẩn khi trong nhà có nhiều bàn thờ
Nắm rõ thứ tự thắp hương khi trong nhà có nhiều bàn thờ là điều tiên quyết để việc thờ cúng, cầu nguyện được suôn sẻ. Thường trong mỗi gia đình sẽ có bàn thờ tổ tiên, những gia đình theo đạo Phật sẽ có thêm bàn thờ Phật, Phật Bà Quan Âm, gia đình kinh doanh có thêm bàn thờ Thần Tài, Thổ Địa.
Quy luật thực hiện thắp hương, thờ cúng chung sẽ theo thứ tự là thờ cúng thần linh trước rồi đến ông bà tổ tiên.
Thờ cúng thần linh
-
Thần linh là bậc tối cao, quyền năng nhất. Thờ cúng thần linh là việc đầu tiên cần làm dù là trong hoạt động thờ cúng nào. Bàn thờ, gian thờ thần linh sẽ nơi đầu tiên được thắp hương trong nhà. Thông thường, bàn thờ thần linh sẽ được chuẩn bị đầy đủ lễ vật hơn, những dụng cụ, đồ lễ cúng cũng vì thế mà tươm tất hơn.
-
Theo những người tin vào phong thủy, cách thờ cúng và bày biện trên bàn thờ Phật và Thần Linh phải hợp lý để thể hiện hài hỏa đủ các yếu tố thuộc phong thủy là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Trên bàn thờ thần linh cũng có bát hương cho thần linh, bà cô tổ cùng ông mãnh và gia tiên. Thường giữa bàn thờ sẽ đặt trang trọng tượng Phật, tượng Phật Bà Quan Âm, tượng các vị thần theo cấp bậc khác nhau. Trên bàn thờ là đầy đủ những đồ lễ được trang trí đẹp, theo đúng quy luật phong thủy. Hoa tươi là vật không thể thiếu để làm đẹp thêm gian thờ.
-
Bàn thờ cúng thần linh trong nhà được đặt ở vị trí cao nhất. Có nhiều kiểu bàn thờ chia theo gian rất tiện lợi cho việc thờ cúng. Trên cùng sẽ là bàn thờ cúng thần linh với 1 bát hương. Bên dưới là bàn thờ tổ tiên với 3 bát hương xếp thành hàng ngang.
-
Theo quan niệm của ông cha, số nén hương thắp trên bàn thờ phải theo số lẻ. Với bàn thờ cúng thần linh thường sẽ thắp 3 nén nhang thể hiện sự đủ đầy, con số cầu mong may mắn, bình an. Khi hương, nhang thắp cháy gần cuối tạo hình vòng tròn mang ý nghĩa tốt, vòng hương đẹp.
-
Bàn thờ thần Thổ Địa, Thần Tài có phần đặc biệt hơn vì được đặt ở vị trí dưới mặt đất. Tuy nhiên, các mẫu bàn thờ được thiết kế để sao cho dù đặt dưới đất vẫn mang vẻ trang trọng. Trên bàn thờ thần Tài, Thổ Địa thường có tượng của các vị, có tiền xu, tiền vàng, bát hương, chén rượu, đồ lễ. Thờ Thần Thổ Địa có thể thắp hương mỗi ngày và trong những ngày đặc biệt cũng chuẩn bị đồ lễ đầy đủ hơn cho các vị thần.
-
Bàn thờ ông Công, ông Táo có lẽ không còn xa lạ gì với người dân Việt Nam dù là người già hay người trẻ. Trên bàn thờ ông Công, ông Táo lúc nào cũng có mũ ông Công, ông Táo. Ngày đặc biệt nhất là ngày ông Táo về trời tức 23/12 Âm Lịch. Vào ngày này, ngoài những món đồ cúng lễ còn có cá vàng là phương tiện theo truyền thuyết dân gian để đưa ông Táo về chầu trời để ông trình với Ngọc Hoàng về những chuyện trong gia đình và những lời thỉnh cầu của con người tới thần linh. Mỗi gia đình dâng lễ lên bẩm báo với ông Công, ông Táo về một năm đã qua và cầu xin thần phù hộ cho năm mới khởi sắc, cầu cho sức khỏe và bình an.
🔗 Xem thêm: Thắp nhang trầm hương sao cho tiết kiệm và hiệu quả
Thờ cúng gia tiên
-
Bàn thờ gia tiên là bàn thờ mà gia đình nào cũng có. Bàn thờ thịnh soạn hay đơn giản tùy vào điều kiện của mỗi gia đình nhưng nhất định phải có. Thờ cúng gia tiên là phong tục truyền thống thể hiện sự biết ơn, tưởng nhớ ông bà, tổ tiên và những người đã khuất.
-
Trên bàn thờ gia tiên sẽ có số lượng các bát hương khác nhau. Có nhiều gia đình sẽ gộp cùng bát hương thờ thần linh, vì thế ta hay thấy một số bàn thờ có đến 5 bát hương là bát hương chính giữa thờ thần linh, 2 bát hương bên phải thờ ông bà tổ tiên, ông Mãnh bà Cô bên ngoại, 2 bát hương bên trái thờ ông bà tổ tiên, ông Mãnh bà Cô bên nội.
-
Bàn thờ có 3 bát hương là kiểu bàn thờ phổ biến nhất ở Việt Nam. Tùy theo mục đích và yêu cầu riêng của mỗi gia đình, khi làm lễ để lập bát hương thì thầy làm lễ sẽ quy định bát hương nào ở vị trí nào và nhằm mục đích thờ phụng ai.
-
Trong gia đình khi có tang, bàn thờ người mới mất sẽ được lập riêng và thờ cúng suốt 49 hoặc 100 ngày. Bàn thờ người mới mất luôn được thắp hương trong nhà thường xuyên để giữ ấm cho bàn thờ và mang ý nghĩa bảo vệ cho người mới mất còn lạ lẫm với thế giới bên kia.
Vì sao phải thắp hương theo số nén hương quy định
Thắp hương theo số nén hương quy định cũng là phong tục của người Việt Nam. Ông bà tổ tiên từ thời xa xưa đã quy định những tiêu chuẩn thắp hương đúng, đủ và con cháu tiếp nối, duy trì những quy định đó. Thắp hương trong nhà cũng tuân thủ thắp theo số nén hương lẻ 1,3,5,7,9 nén mà không thắp số chẵn do kiêng kị. Các số lẻ được quy định là số dương dành cho người còn sống, các số chẵn là dành cho người cõi âm. Thắp hương đúng cách, cầu khấn đúng cách với lòng thành kính sẽ giúp cho ước muốn của gia chủ sớm được thực hiện.
Những điều kiêng kỵ khi thắp hương trong nhà
Thắp hương trong nhà mang ý nghĩa tâm linh nên khi thắp hương trong nhà phải tuân thủ những quy tắc theo thuần phong mỹ tục của người Việt Nam. Không gian gian thờ trang trọng lịch sự, người lên hương phải ăn mặc kín đáo, có tâm thiện lành, tư thế thắp hương và cúi lạy cung kính, đoan trang. Khi thắp hương không ăn mặc hở hang, không nói lời tục tĩu, không suy nghĩ lệch lạc khi đang cầu khấn.
Có những trường hợp đặc biệt nhang đang thắp mà bị tắt, theo phong thủy thì đây là điềm xấu. Tuy nhiên, hãy bật lửa để cho phần hương còn lại cháy tiếp. Đôi khi những sản phẩm hương nhang kém chất lượng sẽ làm cho hương cháy bị tắt giữa chừng. Lưu ý chúng ta không nên rút nén hương đó ra rồi cắm lại mà nên đốt cháy trực tiếp trên đầu hương bị gián đoạn. Lựa chọn hương, nhang thắp phù hợp, chất lượng cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình thắp hương thờ cúng trong nhà.
Hiện nay trên thị trường với nhiều dòng nhang hương với chất lượng khác nhau, việc sử dụng thường xuyên những loại sản phẩm chất lượng kém như hương hóa chất có thể gây hại cho sức khỏe. Nhang sạch Pháp Bảo Bình An với nguyên liệu 100% từ thảo dược, là loại Hương/Nhang đạt kỉ lục Guinness Việt Nam chứa nhiều thảo dược nhất (11 loại thảo dược nguyên chất). Sử dụng sản phẩm thường xuyên ngoài ý nghĩa tâm linh, phong thủy,... thì còn rất có lợi cho sức khỏe con người.